Trump ve Erdoğan Beyaz Saray'da görüştü
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump ile Oval Ofis’te bir araya geldi. Gündemde, özellikle F-16, F-35 ve ticarî ilişkiler gibi önemli konular var.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletlerin 80’inci Genel Kurulu için bulunduğu New York’tan Washington’a geçerek, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Beyaz Saray’a geldi.
Erdoğan, TSİ 18.35 civarında Beyaz Saray’a ulaştı ve Trump tarafından resmi törenle karşılandı.
Görüşme öncesinde Oval Ofis’te açıklama yapan Trump, Erdoğan için, “Sürgündeyken de arkadaştık, o dönemde de benim arkadaşımdı. Gerçekten çok etkili bir lider. Ülkesinde, Avrupa’da ve tüm dünyada saygı gören birisi. Askeri gücü olan bir ülkenin başkanı. Beyaz Saray’da kendisini ağırlamak büyük bir onur” dedi.
“F-16 ve F-35 konuları"
Erdoğan ise, “İkili ilişkilerde farklı bir süreci yaşıyoruz. F-16 ve F-35 konularını etraflıca görüşeceğiz. Sayın Trump’ın birinci ve ikinci dönemlerinde Türkiye-Amerika ilişkilerinde farklı bir süreci tecrübe ediyoruz. F-35, F-16 ve Halkbank konularını detaylı biçimde görüşme fırsatı bulacağımıza inanıyorum” diye konuştu.
Trump da, gazetecilerin sorusu üzerine, “Evet F-35’leri konuşacağız” yanıtını verdi.
ABD Başkanı, Erdoğan ile birçok ticaret ve savunma anlaşması üzerinde çalıştıklarını belirterek, “Bunlar arasında büyük ölçekli Boeing uçak alımları, önemli bir F-16 anlaşması ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin sürdürülmesi de var” dedi.
Heybeliada Ruhban Okulu
Erdoğan, Heybeliada Ruhban Okulu konusundaki sorumluluklarını yerine getirmeye hazır olduklarını belirterek, “Üzerimize ne düşerse onu yapmaya hazırız. Dönünce de sayın (Rum Fener Patriği) Bartolomeos ile konuyu görüşme fırsatı bulacağım” dedi.
Rum Fener Patriği Bartolomeos, 15 Eylül’de Beyaz Saray’da Trump tarafından ağırlanmıştı. Bartolomeos, görüşmede Heybeliada Ruhban Okulu konusunu gündeme getirmişti. Trump da, Heybeliada Ruhban Okulu konusunu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinde gündeme getirmek üzere danışmanlarından not hazırlamalarını istemişti
Sosyal medyadan duyurulmuştu
Trump, geçen hafta, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Erdoğan’ı 25 Eylül’de Beyaz Saray’da ağırlayacağını duyurmuş ve “Erdoğan ile her zaman çok iyi bir ilişkimiz oldu, 25’inde onu görmeyi sabırsızlıkla bekliyorum” demişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da, aynı gün sosyal medyada yaptığı paylaşımda, Trump ile Beyaz Saray’daki görüşmede başta ticaret, yatırım ve savunma sanayii olmak üzere birçok konunun ele alınacağını belirtmişti.
Erdoğan, “Başkan Trump ile yapacağımız görüşmenin, ortak küresel barış vizyonumuz çerçevesinde bölgemizdeki savaş ve çatışmaların durmasına katkı sağlayacağına, ülkelerimiz arasındaki iş birliğini daha da güçlendireceğine inanıyorum” demişti.
“Suriye’deki sorunu çözdü”
Donald Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye’deki rolüne ve Ukrayna krizindeki tutumuna ilişkin açıklamalarda da bulundu.
Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye ile rolü sorulunca şunları söyledi:
“Kendisinin talebiyle ve aynı zamanda Suudi Arabistan Kralı’ndan ve Katar’dan da böyle bir istek geldi. ‘Yaptırımları kaldırın’ dediler, ben de bir şans vermek üzere yaptırımları kaldırdım. Erdoğan, Suriye’deki sorunu çözdü. Bu Türkiye için bir zaferdi, bunu üstlenmesini istedim.”
Yaptırımlar
Trump, ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı yaptırımlara ilişin bir soruyu "Toplantımız iyi geçerse hemen kaldırabiliriz" diyerek yanıtladı.
Washington, Trump’ın ilk Başkanlık döneminde Ankara'nın 2019'da Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerini satın alması üzerine Ankara'yı Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında da yaptırıma tabi tutmuştu.
Trump yönetimi ayrıca, Türkiye'nin yaklaşık 1,4 milyar dolar ödediği altı adet F-35 savaş uçağına el koymuş ve Türkiye’yi F-35 programından çıkarmıştı.
Türkiye, F-35 programına yeniden dönmek ve üretim sürecinin parçası olmak istiyor.
Ukrayna krizi: “Erdoğan nötr ve bu iyi”
Trump, gazetecilerin Erdoğan’ın Ukrayna kriziyle ilgili tutumu hakkındaki sorusunu da, “İkisi (Putin ve Zelenski) tarafından da çok saygı gören biri Sayın Erdoğan. Ben de ona saygı duyuyorum. Bence iyi bir etki yaratabilir. Şu an çok nötr ve nötr olması da çok iyi. Ben de Putin’i tanıyorum ve Putin’e söyledim ‘7 savaşı bitirdim’ dedim. Bu da tamamlanması gereken savaşlardan biri” diyerek cevap verdi.
“Gazze’de adım atılacak mı?”
Başkanı Donald Trump, Gazze ile ilgili atılacak adımlar ve bölgesel görüşmeler hakkında da açıklamalarda bulundu.
Trump, gazetecilerin sorusu üzerine, “Evet, bugün bir adım atılabilir” dedi ve “Suudi Arabistan ile ve bölgedeki önemli ülkelerle görüştük. İsrail ile de görüşeceğiz. Çok fazla insan ölüyor. Tüm rehineleri kurtarmak istiyoruz. Biz bütün rehineleri tek seferde almak istiyoruz” dedi.
Trump, sürecin iyi ilerlediğini belirterek, “Şu an çok iyi bir noktadayız. Çok güçlü liderlerle çalışıyoruz. Mısır da temsil gösterdi. Dünyanın o kısmındaki güçlü ülkeler ve liderlerle görüşüyoruz” diye ekledi.
Trump, toplantı öncesi soruları yanıtlarken, Türkiye'nin Rusya ile ilişkisine de değindi ve Erdoğan'a hitaben "Rusya'dan petrol almayı bırakmasını isterim" dedi.
Erdoğan'ı "çok katı fikirleri olan çetin bir adam" diye niteleyen Trump, "Ben kendi fikirleri olan insanları çok sevmem ama onu seviyorum. Ülkesinde iyi iş yapıyor, ülkelerimizin de iyi ilişkisi var" dedi.
ABD Başkanı ayrıca Rusya'nın bir süredir Ukrayna'da çok sayıda asker kaybedip mühimmat harcamasına rağmen hiç toprak kazanamadığını söyledi.
Rahip Brunson
Trump, görüşme öncesi açıklamalarında, Türkiye’de 35 yıl hapis cezasıyla yargılanan Amerikalı rahip Andrew Brunson'ın serbest bırakılması sürecine değinmeyi ihmal etmedi.
Trump, "Ben devreye girmeden önce 35 yıl ile yargılanıyordu. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı aradım, o da Rahip Brunson'ı serbest bıraktı. Bu, Hristiyan-Evanjelik topluluğumuz için harika bir şeydi. Rahip Brunson şimdi sağlıklı ve iyi durumda" dedi.
Rahip Andrew Craig Brunson, 2016 yılında terör örgütleri adına suç işlemek ve casusluk suçlarından tutuklanmış ve 2 yıl hapiste kalmıştı. Tutukluğu daha sonra ev hapsine çevrilen din adamı 12 Ekim'de serbest bırakılmasının hemen ardından ABD'ye dönmüştü.
İzmir'de casusluk yaptığı iddiasıyla yargılandığı davada, "örgüte yardım" suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına çarptırılan ABD'li din adamı, Anayasa Mahkemesine de başvurmuştu ve başvurusu reddedilmişti.
Trump'ın şakası
Trump, görüşmede, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı hem övdü hem de şaka yaparak, “Seçimlerin hileli olduğunu herkesten daha iyi bilir” dedi.
Fox News sunucusu Harris Faulkner, Oval Ofis’ten canlı yayına bağlanırken, “Şimdi Oval Ofis’e, Başkan ve Türkiye Cumhurbaşkanı” ifadelerini kullandı.
Trump, Fox canlı yayına geçtiği sırada 2020 seçimlerini kaybetmesine hâlâ öfkeliydi. Trump sözlerine şöyle başladı: “Haksız yere oldu, öyle ortaya çıktı. Hileli seçim, biliyorsunuz, seçimlerin hileli olduğunu herkesten daha iyi o bilir.”
Trump, Erdoğan’ı övmekten de geri kalmadı ve "Ama sürgündeyken hâlâ arkadaştık. Bu, bir dostluğu test etmenin ve öğrenmenin her zaman iyi bir yoludur. Ama o çok saygı duyulan bir adam" dedi.
En son NATO Zirvesinde buluştular
Trump ve Erdoğan, en son haziran ayında Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Liderler Zirvesinde bir araya gelmişti.
Bugünkü görüşme, Trump’ın ikinci başkanlık döneminde Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlayacağı ilk görüşme oldu.
İki lider, Trump’ın ilk başkanlık döneminde 2017 ve 2019 yıllarında olmak üzere Beyaz Saray’da iki kez bir araya gelmişti.
Sivil nükleer işbirliği anlaşması
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump arasında yapılan görüşme sonrasında iki ülke arasında enerji alanında nükleer işbirliği anlaşması imzalandı.
Türkiye adına imzayı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar attı.
Bakanı Alparslan Bayraktar, görüşme sonrası, Trump ve Erdoğan’ın huzurunda ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Stratejik Sivil Nükleer İşbirliği Mutabakat Zaptını imzalandı.
Bayraktar, anlaşmanın Türkiye'yle ABD arasındaki köklü ve çok boyutlu ortaklığı nükleer enerji alanında daha da derinleştirecek yeni bir sürecin başlangıcı olduğunu belirtti.
Bayraktar, mutabakat kapsamında yürütülecek çalışmaların her iki ülke için de karşılıklı fayda sağlamasını temenni etti.
