KONULAR
ABD'nin Ukrayna-Rusya savaşına yönelik barış planı
Ukrayna'da muhalif bir milletvekilinin Telegram'da paylaşmasının ardından, uluslararası basın kuruluşları da Donald Trump yönetiminin, Ukrayna’daki çatışmaları bitirmek amacıyla Moskova yönetimiyle hazırladığı ileri sürülen 28 maddelik planın kopyasını yayımladı.
Taslaktaki maddeler şöyle sıralanıyor:
- "Ukrayna’nın egemenliği teyit edilecektir.
- Rusya, Ukrayna ve Avrupa arasında kapsamlı bir saldırmazlık anlaşması imzalanacaktır. Son 30 yılın tüm belirsizlikleri çözüme ulaşmış sayılacaktır.
- Rusya’nın komşu ülkeleri işgal etmemesi ve NATO’nun daha fazla genişlememesi beklenmektedir.
- Küresel güvenliğin sağlanması ve işbirliği ile ileriye dönük ekonomik kalkınma fırsatlarının artırılması için tüm güvenlik sorunlarının çözülmesi ve gerilimin düşürülmesine yönelik koşulların oluşturulması amacıyla Rusya ile NATO arasında ABD’nin arabuluculuğunda diyalog kurulacaktır.
- Ukrayna, itimat edilebilir güvenlik garantilerine kavuşacaktır.
- Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin büyüklüğü 600 bin personelle sınırlandırılacaktır.
- Ukrayna, NATO’ya katılmayacağını anayasasında belirtmeyi kabul edecek ve NATO, tüzüğüne Ukrayna’nın gelecekte üyeliğe kabul edilmeyeceğine dair bir hüküm eklemeyi kabul edecektir.
- NATO, Ukrayna’da asker konuşlandırmamayı kabul edecektir.
- Avrupa savaş uçakları, Polonya’da konuşlandırılacaktır.
- ABD’nin garantisi: ABD, garantisi karşılığında tazminat alacaktır; Ukrayna, Rusya’yı işgal ederse garantisini kaybedecektir; Rusya, Ukrayna’yı işgal ederse kararlı ve koordineli askeri karşılığın yanı sıra tüm küresel yaptırımlar yeniden yürürlüğe girecek, yeni toprakların tanınması ve bu anlaşmanın diğer tüm avantajları iptal edilecektir; Ukrayna, hiçbir gerekçe olmaksızın Moskova veya St. Petersburg’a füze fırlatırsa güvenlik garantisi geçersiz sayılacaktır.
- Ukrayna, AB üyeliğine hak kazanacak ve bu konu değerlendirilirken Avrupa pazarına kısa vadeli ayrıcalıklı erişim hakkı elde edecektir.
- Ukrayna’nın yeniden inşası için güçlü küresel önlem paketi, bunlarla sınırlı kalmamakla birlikte aşağıdakileri içerecektir: Teknoloji, veri merkezleri ve yapay zeka dahil olmak üzere hızlı büyüyen sektörlere yatırım yapmak üzere Ukrayna Kalkınma Fonu’nun oluşturulması. ABD, Ukrayna ile işbirliği içerisinde boru hatları ve depolama tesisleri dahil olmak üzere Ukrayna’nın gaz altyapısını ortaklaşa yeniden inşa edecek, geliştirecek, modernize edecek ve işletecektir. Kentlerin ve yerleşim yerlerinin onarımı, yeniden inşası ve modernizasyonu için savaştan etkilenen bölgelerin rehabilitasyonu konusunda ortak çabalar. Altyapı geliştirme. Maden ve doğal kaynakların çıkarılması. Dünya Bankası, bu çabaları hızlandırmak için özel bir finansman paketi geliştirecektir.
- Rusya, küresel ekonomiye yeniden entegre edilecektir: Yaptırımların kaldırılması, aşamalı olarak ve her bir vaka ayrı ayrı ele alınarak tartışılacak ve kararlaştırılacaktır. ABD, enerji, doğal kaynaklar, altyapı, yapay zeka, veri merkezleri, Arktik Bölgesi’nde nadir toprak metalleri çıkarma projeleri ve diğer karşılıklı yarar sağlayan kurumsal fırsatlar alanlarında karşılıklı kalkınma için uzun vadeli ekonomik işbirliği anlaşmasına taraf olacaktır. Rusya, G8’e yeniden katılmaya davet edilecektir.
- Dondurulmuş fonlar şu şekilde kullanılacaktır: Dondurulmuş Rus varlıklarından 100 milyar dolar, ABD öncülüğünde Ukrayna’da yeniden inşa ve yatırım için kullanılacaktır. ABD, bu girişimden elde edilen karın yüzde 50’sini alacaktır. Avrupa, Ukrayna’nın yeniden inşası amacıyla kullanılabilir yatırım miktarını artırmak için 100 milyar dolar ekleyecektir. Dondurulmuş Avrupa fonları serbest bırakılacaktır. Dondurulmuş Rus fonlarının geri kalanı, belirli alanlarda ortak projelerin uygulanacağı ayrı bir ABD-Rusya yatırım aracına yatırım yapılacaktır. Bu fon, ilişkileri güçlendirmeyi ve ortak çıkarları artırmayı amaçlayarak çatışmaya geri dönmemek için güçlü bir teşvik oluşturmayı hedefleyecektir.
- Bu anlaşmanın tüm hükümlerinin uygulanmasını teşvik etmek ve sağlamak için ABD-Rusya ortak güvenlik çalışma grubu kurulacaktır.
- Rusya, Avrupa ve Ukrayna’ya yönelik saldırmazlık politikasını yasalara dahil edecektir.
- ABD ve Rusya, START 1 Antlaşması da dahil olmak üzere nükleer silahların yayılmasının önlenmesi ve kontrolüne ilişkin antlaşmaların geçerlilik süresini uzatmayı kabul edecektir.
- Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması uyarınca nükleer silahsız bir devlet olmayı kabul edecektir.
- Zaporijya Nükleer Santrali, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının (UAEA) denetimi altında faaliyete geçecek ve üretilen elektrik, Rusya ile Ukrayna arasında eşit olarak (50:50 oranında) dağıtılacaktır.
- Her iki ülke, farklı kültürlere karşı anlayış ve hoşgörüyü teşvik etmek ve ırkçılık ile ön yargıları ortadan kaldırmak amacıyla okullarda ve toplumda eğitim programları uygulamayı taahhüt edecektir: Ukrayna, dini hoşgörü ve dilsel azınlıkların korunmasına ilişkin AB kurallarını benimseyecektir. Her iki ülke, tüm ayrımcı tedbirleri kaldırmayı ve Ukraynalı ve Rus medya ve eğitim kurumlarının haklarını garanti etmeyi kabul edecektir. Tüm Nazi ideolojisi ve faaliyetleri reddedilmeli ve yasaklanmalıdır.
- Topraklar: Kırım, Luhansk ve Donetsk, fiilen Rusya’ya ait olarak tanınacak, bu tanımaya ABD de dahil olacaktır. Herson ve Zaporijya, temas hattı boyunca dondurulacak, böylece temas hattı boyunca fiilen tanınmış olacaktır. Rusya, beş bölgenin dışında kontrol ettiği diğer kararlaştırılmış toprakları terk edecektir. Ukrayna birlikleri, Donetsk bölgesinin şu anda kontrol ettikleri bir kısmından çekilecek ve çekildikleri bölge, uluslararası düzeyde Rusya’ya ait toprak olarak tanınan tarafsız, askerden arındırılmış bir tampon bölge kabul edilecektir. Rus birlikleri, bu askerden arındırılmış bölgeye girmeyecektir.
- İleriye yönelik toprak düzenlemelerinde anlaşmaya varılmasının ardından hem Rusya hem de Ukrayna, bu düzenlemeleri kuvvet kullanarak değiştirmeyeceklerini taahhüt edeceklerdir. Bu taahhüdün ihlali durumunda hiçbir güvenlik garantisi geçerli olmayacaktır.
- Rusya, Ukrayna’nın Dinyester Nehri’ni ticari faaliyetler için kullanmasını engellemeyecek ve Karadeniz üzerinden tahılın serbest taşınması konusunda anlaşmalar yapılacaktır.
- Çözümlenmemiş sorunları çözmek için insani yardım komitesi kurulacaktır: Kalan tüm tutuklular ve cesetler, ‘tamamına karşılık tamamı’ esasına göre takas edilecektir. Çocuklar dahil olmak üzere tüm sivil tutuklular ve rehineler iade edilecektir. Aile birleştirme programı uygulanacaktır. Çatışmanın mağdurlarının acılarını hafifletmek için tedbirler alınacaktır.
- Ukrayna’da 100 gün içinde seçimler düzenlenecektir.
- Bu çatışmaya dahil olan tüm taraflara savaş sırasında yaptıkları eylemler için tam af sağlanacak ve ileride herhangi bir talepte bulunmamayı veya şikayeti değerlendirmemeyi kabul edeceklerdir.
- Bu anlaşma yasal olarak bağlayıcı olacaktır. Uygulanması, Başkan Donald Trump liderliğindeki Barış Konseyi tarafından denetlenecek ve garanti altına alınacaktır. İhlaller halinde yaptırımlar uygulanacaktır.
- Tüm taraflar bu mutabakatı onayladığında ateşkes, her iki tarafın da anlaşmanın uygulanmasına başlamak üzere kararlaştırılan noktalara çekilmelerinin hemen ardından yürürlüğe girecektir."
Putin'den sinyal olumlu
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’nin hazırladığı 28 maddelik yeni barış planının kendilerine ulaştığını, bunun “nihai çözüm için bir temel oluşturabileceğini” açıkladı.
Ulusal Güvenlik Konseyi toplantısında konuşan Putin, Rus ordusunun Kupyansk’ta sağladığı kontrolün benzer gelişmelerin diğer cephe hatlarında da yaşanabileceğini ifade etti. Putin, “Bu süreç bizi tatmin ediyor çünkü özel askeri operasyon hedeflerine silahlı mücadeleyle ulaşılmış oluyor” diyen Putin, Ukrayna yönetiminin ve Avrupa’daki destekçilerinin “Rusya’ya stratejik yenilgi hayali kurduğunu” söyledi. Bu tutumun sahadaki gerçek durumu yansıtmadığını savundu.
ABD’nin Trump dönemine uzanan barış girişimi Alaska’daki zirveden sonra şekillenmişti. Putin, “Amerikan tarafı bizden belirli tavizler talep etti” diyerek Moskova’nın genel çerçeveye olumlu yaklaştığını aktardı. Ancak Alaska görüşmesinden sonra “Kiev’in itirazı yüzünden bir duraksama” yaşandığını söyledi. Bu nedenle Washington’un 28 maddelik “modernize edilen planı” hazırladığını belirtti fakat “metnin Rusya ile ayrıntılı biçimde tartışılmadığını” kaydetti.
Trump Ukrayna'ya süre verdi
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'nın ABD destekli barış önerisini kabul etmesi için son tarihi açıkladı.,
Trump, Ukrayna'nın Rusya ile savaşı sona erdirecek ve Washington tarafından desteklenen barış önerisini kabul etmesi için Perşembe gününün uygun bir son tarih olduğunu bildirdi.
ABD Başkanı Trump, Fox News Radio’da yayınlanan The Brian Kilmeade Show programına verdiği röportajda, "Geçmişte birçok son tarih belirledim ancak işler yolunda gidiyorsa bu tarihleri uzatmayı tercih edersiniz. Ancak Perşembe gününün uygun bir zaman olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu.
